INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY INTERNETOWY POLSKI SŁOWNIK BIOGRAFICZNY
iPSB
  wyszukiwanie zaawansowane
 
  wyszukiwanie proste
 
Biogram Postaci z tego okresu
 Jadwiga (Żagańska)      Jadwiga Głogowska, 3cia żona Kazimierza Wielkiego - portret asortacyjny w: Bartosz Paprocki, Gniazdo Cnoty, Kraków 1578, s. 1112 - w zbiorach Biblioteki Narodowej w Warszawie - źródło kopii cyfrowej: POLONA.pl.

Jadwiga (Żagańska)  

 
 
ok. poł. XIV w. - 1390-03-27
Biogram został opublikowany w latach 1962-1964 w X tomie Polskiego Słownika Biograficznego.
 
 
 
Spis treści:
 
 
 
 
 

Jadwiga (zm. 1390), królowa Polski, trzecia żona Kazimierza Wielkiego, 2. v. ks. Ruprechta legnickiego. J. była córką Henryka III (V) Żelaznego, ks. głogowsko-żagańskiego, i Anny, księżniczki mazowieckiej. Projekt małżeństwa J-i z królem Kazimierzem powstał najpóźniej w r. 1362, kiedy ojciec J-i, najmożniejszy wówczas z Piastów śląskich, lennik i stronnik Karola IV Luksemburskiego, mający z królem Kazimierzem poprzednio poważne zatargi, obecnie zbliżył się do niego i wiosną t. r. przebywał w otoczeniu króla w Pyzdrach w Wielkopolsce. Kazimierz starał się w Kurii papieskiej o unieważnienie małżeństwa z Adelajdą heską, z którą rozstał się od dawna i która żyła na dworze ojca; nie czekał jednak, jak się zdaje, na zgodę papieską i wziął ślub z J-ą, którego udzielił mu 22 II 1363 r. we Wschowie Jan, bp poznański; ze strony Adelajdy zarzucano, że dokonał tego w oparciu o podrobioną dyspensę papieską. J. została ukoronowana na królowę Polski. W r. 1364 spowodował król Kazimierz wydanie dokumentu przez Ludwika węgierskiego, desygnowanego następcę na tronie polskim, którym przewidziano, że na wypadek, gdyby Kazimierz miał syna «z małżeństwa z jakąś księżniczką», Ludwik wyrażał zgodę, że ten syn odziedziczy tron, jeśli zaś córki, to dziedzictwo zostanie przy Ludwiku, który wyposaży księżniczki i wyda je odpowiednio za mąż. Tymczasem Adelajda wytoczyła o swe prawa w Kurii proces i żądała od króla Kazimierza, aby wypędził z kraju obie nielegalne żony (akt śledztwa papieskiego traktował je na równi), Krystynę Rokiczanę, mieszczankę czeską, i J-ę. Jednak pismem z 26 V 1368 r. papież Urban V udzielił dyspensy na małżeństwo Kazimierza z J-ą i potwierdził również istnienie dyspensy z okresu ich ślubu. W związku z problemem legalności tego małżeństwa wystarał się dwór luksemburski w r. 1369 o «legitymację» starszej królewny Anny, gdy ją zaręczano z Wacławem, synem Karola IV. Córki J-i miały w chwili śmierci ojca w r. 1370 Anna cztery, Jadwiga dwa lata. J. była obecna 17 XI t. r. na koronacji Ludwika w Krakowie, brała też zapewne udział w uroczystych egzekwiach za króla Kazimierza, które odbyły się w dwa dni po koronacji. J. otrzymała z pozostałego po królu skarbca 33 grzywny srebrne i 1/3 srebrnych naczyń; całą resztę kosztowności, m. in. purpurowe opony z orłami haftowanymi perłami i złotem, kilkadziesiąt rogów bogato ozdobionych, zatrzymała dla królewien wykonawczyni testamentu, Elżbieta Łokietkówna, i wywiozła ten skarbiec wraz z wnuczkami w r. 1371 na Węgry. J. wyjechała na Śląsk, zabierając spadek i wiano, które jej wypłacono w kwocie 1000 grzywien szerokich groszy. Ok. 10 II 1372 r. wyszła powtórnie za mąż za Ruprechta ks. legnickiego. Miała z nim pięcioro dzieci, jeden syn zmarł w młodym wieku, dwóch poległo w r. 1404 w czasie oblężenia Świdnicy, córka Barbara była żoną Rudolfa III elektora saskiego, Agnieszka wstąpiła do klasztoru klarysek we Wrocławiu. Najstarsza córka J-i z pierwszego małżeństwa, królewna Anna, wydana przez dwór budziński za Wilhelma hr. cylejskiego (2. v. żona ks. Teck w Wirtembergii) była matką późniejszej królowej polskiej, Anny, trzeciej żony Władysława Jagiełły. Męża Jadwigi, młodszej córki J-i i króla Kazimierza, dotąd nie zidentyfikowano, przypuszcza się, że był nim jakiś możnowładca południowosłowiański. Nie wiadomo, gdzie Jadwiga żyła ani kiedy zmarła.

 

Balzer, Genealogia; Hausdorf G., Die Piasten Schlesiens, Wr. 1933; – Dąbrowski J., Dzieje polityczne Śląska w l. 1290–1420, Historia Śląska, PAU, I; tenże, Elżbieta Łokietkówna, „Rozpr. PAU Wydz. Hist.-Filoz.” T. 57: 1914; tenże, Ostatnie lata Ludwika Wielkiego, Kr. 1918; Grodecki R., Kongres krakowski w r. 1364, W. 1939; Historia Śląska, I cz. 2 (Dzieje polityczne, Oprac. E. Maleczyńska); Semkowicz A., Adelajda, Krystyna, Jadwiga, żony Kazimierza W., „Kwart. Hist.” R. 12: 1898 (akt śledztwa w sprawie Adelajdy, z komentarzem); – Długosz, Historia, III 265 (nieprawdziwa wiadomość, że Adelajda już nie żyła, kiedy Kazimierz W. żenił się z J-ą), 321, 336, 341; Kronika Jana z Czarnkowa, Mon. Pol. Hist., II.

Red.

 

 

Powyższy tekst różni się w pewnych szczegółach od biogramu opublikowanego pierwotnie w Polskim Słowniku Biograficznym. Jest to wersja zaktualizowana, uwzględniająca opublikowane w późniejszych tomach PSB poprawki i uzupełnienia.  

 

 
 

Chmura tagów

 
Za treści publikowane na forum Wydawca serwisu nie ponosi odpowiedzialności i są one wyłącznie opiniami osób, które je zamieszczają. Wydawca udostępnia przystępny mechanizm zgłaszania nadużyć i w przypadku takiego zgłoszenia Wydawca będzie reagował niezwłocznie. Aby zgłosić post naruszający prawo lub standardy współżycia społecznego wystarczy kliknąć ikonę flagi, która znajduje się po prawej stronie każdego wpisu.

Media

 
 
     
Mecenas
 
Uzywamy plików cookies, aby ułatwić Ci korzystanie z naszego serwisu oraz do celów statystycznych. Jeśli nie blokujesz tych plików, to zgadzasz się na ich użycie oraz zapisanie w pamięci urządzenia. Pamiętaj, że możesz samodzielnie zarządzać cookies, zmieniając ustawienia przeglądarki.
Informację o realizacji Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (RODO) przez FINA znajdziesz tutaj.